Het mondiale watersysteem is uit balans. De daaruit resulterende watercrisis zal ongekende economische en maatschappelijke gevolgen hebben. Daarvoor waarschuwt de ‘Global Commission on the Economics of Water’ in haar rapport The Economics of Water. Maar de commissie ziet ook oplossingen.
De ‘Global Commission on the Economics of Water’ is een door Nederland opgezette denktank met wetenschappers en politiek leiders. De commissie staat onder leiding van Henk Ovink, de voormalig Nederlands VN-watergezant.
Het rapport ‘The Economics of Water: Valuing the Hydrological Cycle as a Global Common Good’ bouwt voort op twee eerdere rapporten (Stern Review on the economics of climate change uit 2006 en de Dasgupta Review on the economics of biodiversity uit 2021) en de uitkomsten van zogeheten maatschappelijke gesprekken.
“De wereld ziet een groeiende waterramp aankomen”, schrijft de commissie. “Voor het eerst in de geschiedenis is de hydrologische cyclus uit balans en dat ondermijnt een rechtvaardige en duurzame toekomst voor iedereen.”
Deze crisis is volgens de commissie veroorzaakt door decennia van mismanagement en onderwaardering van water op wereldwijde schaal. Dat heeft ecosystemen op land en in het water beschadigd. “We kunnen niet langer zeker zijn van de beschikbaarheid van zoetwater voor onze gemeenschappelijke toekomst. Meer dan 1000 kinderen per dag sterven door ziektes die veroorzaakt zijn door vervuild water of het gebrek aan sanitaire voorzieningen.”
En de toekomst ziet er – bij onveranderd beleid – niet optimistisch uit volgens de commissie: “Bijna drie miljard mensen en meer dan de helft van de wereldwijde voedselproductie bevinden zich op plekken waar de waterbeschikbaarheid afneemt.”
De maatschappelijke gevolgen hiervan zijn niet te overzien en ook de economische risico’s van deze situatie zijn, zo schrijft de commissie, enorm. “Het gecombineerde effect van veranderende neerslagpatronen, stijgende temperaturen door klimaatverandering, afnemende waterbeschikbaarheid en gebrek aan toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen, leiden tot een afname van 8 procent in het bruto nationaal product in rijkere landen, terwijl minder ontwikkelde economieën het bnp zullen zien dalen met 10 of 15 procent.”
De commissie benadrukt dat er oplossingen zijn voor de aankomende watercrisis. De sleutelbegrippen daarbij zijn internationale samenwerking en herwaardering van water. In het rapport staan acht aanbevelingen genoemd. Bijvoorbeeld dat de hydrologische cyclus globaal als gemeenschappelijk goed wordt beheerd en een minimale hoeveelheid water wordt vastgesteld die mensen per dag nodig hebben voor een waardig bestaan.
Ook stelt de commissie water veel meer gewaardeerd moet worden en op een dusdanige manier moet worden beprijsd dat waterbehoud wordt gestimuleerd. Daarvoor is nodig dat er partnerschappen worden gesmeed tussen alle publieke en private stakeholders, en dit zowel lokaal als globaal.
De uiteindelijke ambitie van mondiale waterbeheer moet zijn om te komen tot een Global Water Pact met concrete en meetbare doelen om het watersysteem te stabiliseren en de toekomstige beschikbaarheid te garanderen.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.