In het duingebied Zwanenwater bij Callantsoog zijn niet alleen concentraties van het bestrijdingsmiddel dinoterb gemeten, maar ook van het minstens zo giftige fenchloorfos. Een motie van de Partij van de Dieren en Water Natuurlijk, die unaniem is aangenomen, roept het college van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) op 'daadkrachtig en ferm' op te treden.
Het was opnieuw de milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) die de overschrijdingen aantrof in de openbare meetresultaten van 2022. In een artikel in de Volkskrant van gisteren trok voorzitter Johan Vollenbroek hierover aan de bel.
Op vier meetpunten bleek de veiligheidsnorm voor fenchloorfos ongeveer tien keer overschreden. Dat wijst volgens Vollenbroek op recent gebruik. Fenchloorfos wordt preventief ingezet tegen insecten, maar is in Nederland sinds 1998 verboden.
Eerder deze maand meldde MOB al dat het eveneens verboden dinoterb in 2022 op meerdere plekken in Noord-Holland was gemeten. Eerst leek dat alleen het geval bij het West-Friese Venhuizen, maar later dus ook in het Zwanenwater, een Natura 2000-gebied tussen Callantsoog en Petten.
Kaderrichtlijn Water
MOB riep het waterschap op te gaan handhaven, maar dat is niet zo eenvoudig, verklaarde HHNK toen. Allereerst moet duidelijk zijn waar de vervuiling vandaan komt en dan nog is het in principe aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om op te treden.
Wel beloofde het waterschap een onderzoek te starten naar de mogelijke routes en bronnen van de vervuiling, mede op verzoek van de branchevereniging van bollentelers KAVB. Die stelt dat dinoterb in de bollensector nooit gebruikt is. Daarnaast zet het waterschap in op bewustwording bij agrariërs en ondersteuning om ‘schoner’ te werken.
Naar aanleiding van de nieuwe ophef benadrukte HHNK gisteren in een verklaring dat stoffen als fenchloorfos sinds 2020 sneller worden gemeten door betere apparatuur. Het zegt de focus te willen houden op de Kaderrichtlijn Water (KRW) en gewasbeschermingsmiddelen, waar deze stoffen buiten vallen.
Motie
Voor de MOB en een aantal omwonenden was dat niet genoeg. Zij meldden zich gisteravond tijdens de vergadering van het algemeen bestuur als inspreker om hun zorgen te uiten.
Ook de Partij voor de Dieren en Water Natuurlijk eisen meer actie. Zij dienden een motie in waarin zij het college van dijkgraaf en hoogheemraden oproepen "daadkrachtig en ferm op te treden tegen overtreders van gebruik van (verboden) zeer zorgwekkende stoffen zoals en vergelijkbaar met dinoterb".
Het waterschap moet de samenwerking met de NVWA, de provincie en de omgevingsdienst intensiveren en zo mogelijk voor de zomer met een verscherpt controleprotocol en handhavingsplan komen.
Zelfde doel
De motie werd unaniem aangenomen en zal dan ook uitgevoerd worden, zegt woordvoerder Jorrit Voet van HHNK. "We hebben allemaal hetzelfde doel: dat deze stoffen niet in het water komen. Dus we hopen dat het brononderzoek naar dinoterb ons ook kan leren hoe we moeten omgaan met stoffen die we niet hoeven te meten (omdat ze buiten de KRW en de gewasbeschermingsmiddelen vallen, red.), maar die we wel meten."
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.