De startup Waterweg wil stimuleren dat bagger uit waterwegen wordt gebruikt voor hoogwaardige toepassingen. Daarom is er een pad van tegels van dit restproduct aangelegd in de proeftuin WaterStraat. De ambitie is om over drie jaar een wijk te voorzien van waterdoorlaatbare baggertegels.
Het tegelpad werd eind november geopend op de WaterStraat in The Green Village in Delft. Het is een uitvloeisel van een pilot tussen Waterweg en het Hoogheemraadschap van Delfland. Hierbij zijn op kleine schaal tegels uit bagger gemaakt. Nog niet in de uiteindelijk nagestreefde vorm, maar wel al als uitvoerbaar product.
Het team van Waterweg met v.l.n.r. Tessa Luijben, Eva Aarts en Wies van Lieshout
“We willen toe naar baggertegels met een open structuur waardoor water kan passeren”, zegt Wies van Lieshout, een van de oprichters van Waterweg. “Wij zijn nu gestart met simpele klinkers. De baggertegels liggen een jaar in de proeftuin, zodat we kunnen monitoren hoe zij zich gedragen. Er is ruimte tussen de klinkers gelaten, zodat water erdoorheen kan. Het wordt een zeer goede test van ons product en wat we daaraan kunnen verbeteren. Verder laten we in samenwerking met de gemeente Rotterdam labtesten doen. Daarbij gaat het onder andere om de sterkte van de tegels.”
Voor het maken van de tegels is al gedeeltelijk ontwaterde bagger uit een depot van Delfland gebruikt. Hieraan zijn additieven toegevoegd. Van Lieshout: “We gebruiken de techniek van ‘compressed earth blocks’. Door additieven en samenpersen hardt de tegel uit. We zorgen er wel voor dat de tegels nog uit minstens 90 procent bagger bestaan.”
Hoogwaardige producten
Tijdens de pilot hebben Van Lieshout en co het door hen beoogde productieproces getoetst. “Ons eigenlijke idee was om in een mobiel fabriekje op locatie de tegels te produceren, zodat bagger niet hoeft te worden afgevoerd en transportkosten worden bespaard. We kwamen in gesprekken met waterschap, baggers en bouwers erachter dat dit niet wenselijk is. Onder meer omdat voor de installatie de ruimte in het stedelijk gebied ontbreekt. We hebben dus straks een regionale locatie nodig.”
'Af van de negatieve betekenis van bagger'
Het team van Waterweg wil ervoor zorgen dat in de toekomst alle bagger in Nederland op een nuttige manier wordt gebruikt. Er zijn nu vooral laagwaardige toepassingen, vertelt Van Lieshout. “We moeten af van de negatieve betekenis van bagger in onze taal. Wij willen graag laten zien dat bagger ook goed voor hoogwaardige producten kan worden gebruikt. De tegel waar water doorheen kan lopen, is het eerste voorbeeld. Later willen we kijken naar andere mogelijkheden, zoals dakpannen, gevelbekleding en bankjes in het park.”
Circulaire innovatie
Waterweg vindt zijn oorsprong in de Circular Challenge van de Rotterdamse innovatiehub BlueCity, die medio 2018 werd gehouden. Wies van Lieshout was toen nog bezig met haar studie Industrieel ontwerpen aan de TU Delft. Met twee andere studenten, Eva Aarts en Tessa Luijben, nam zij de uitdaging van Hoogheemraadschap van Delfland aan om iets nuttigs met het restproduct bagger te doen.
“We bedachten toen in zes weken het idee van de waterdoorlaatbare tegel. Daarna zijn we dat gaan uitwerken. Wij hebben nog in hetzelfde jaar een geldbedrag gewonnen bij de Circulaire Innovatie Challenge van de Unie van Waterschappen, waardoor we gedeeltelijk de pilot met Delfland konden doen. Er is net subsidie toegekend door CityLab010 van de gemeente Rotterdam. Hier vindt dan ook onze volgende pilot plaats.”
De bedoeling is nu om het productieproces op te schalen. “Dat wordt een grote uitdaging”, zegt Van Lieshout. “Ook om alle vergunningen voor het product en het werken met een afvalstroom rond te krijgen.” De oprichters hebben een duidelijke ambitie. Over drie jaar willen zij zover zijn dat Waterweg een nieuwe Rotterdamse wijk voorziet van baggertegels. “Dit doel is in onze ogen haalbaar”, zegt Van Lieshout. “We hebben hierover al contact met een aannemer. Voorlopig focussen we ons op de tegels, al zijn we altijd bereid om mee te denken met andere projecten.”
MEER INFORMATIE
Delfland over opening van tegelpad
Website van Waterweg
Circulaire Innovatie Challenge 2018
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.