Aanstaande zaterdag wordt een bijzondere waterkrachtcentrale in de Dommel officieel geopend. Het is de eerste coöperatieve centrale in ons land en grotendeels met behulp van crowdfunding tot stand gekomen.
De waterkrachtcentrale is gebouwd in de stuw in de Dommel bij de Brabantse plaats Sint-Michielsgestel. Jaarlijks zal zo’n 600.000 kilowattuur aan groene stroom worden opgewekt. Dat levert voldoende energie op voor ruim 170 huishoudens in de omgeving.
Jan Taks heeft samen met zijn zoon Bram in 2011 het initiatief voor de centrale genomen. “Door de stuw met drie brede doorlaatopeningen valt jaarlijks 250 miljard liter water 1,8 meter naar beneden. Dat zorgt voor een prachtige waterval. We dachten: waarom wordt deze kolkende dynamiek niet gebruikt om energie op te wekken?” Toen de twee met dit idee aanklopten bij het waterschap De Dommel, keek men eerst vreemd op. “Wij werden aanvankelijk als cowboys beschouwd. Maar daarna hebben we het volste vertrouwen gekregen.”
Er zijn drie grote uitdagingen geweest, vertelt Taks. De eerste was de techniek. De keuze viel op een waterkrachtvijzel van het bedrijf Landustrie in Sneek. De vijzel roteert omdat het rivierwater erdoor stroomt. Dat levert duurzame energie op. De tweede uitdaging was het verkrijgen van de benodigde vergunningen van de gemeente en het waterschap. Taks: “Deze instanties hebben goed meegewerkt. Ook hebben we een exploitatiesubsidie ontvangen op basis van de landelijke subsidieregeling SDE+.”
De financiering is volgens Taks de derde en zeker niet de minste uitdaging geweest. Het project heeft ongeveer 1 miljoen euro gekost. Vier sponsors hebben samen 250.000 euro bijgedragen: de gemeente Sint-Michielsgestel, nationaal landschap Het Groene Woud, de Rabobank en de Stichting DOEN. De rest van het bedrag is verzameld met behulp van crowdfunding.
Taks licht toe: “Vijfhonderd particulieren hebben in totaal 750.000 euro gegeven. Als alles loopt zoals voorzien, krijgen ze elk jaar een dividend van vier procent. Geweldig dat zoveel mensen hierin wilden investeren!”
De waterkrachtcentrale wordt nu als een coöperatie beheerd. De mensen die hebben geïnvesteerd, zijn samen eigenaar. Taks kijkt met voldoening terug op de afgelopen vijf jaar. “Het project is een fantastische ervaring, mede omdat ik het met mijn zoon doe.”
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.