Almere groeit in rap tempo en daarmee groeit ook de hoeveelheid afvalwater. Om de stad en haar toekomstige uitbreiding bij te benen, staat Waterschap Zuiderzeeland voor een grote uitdaging: de uitbreiding van de afvalwaterzuiveringsinstallatie in Almere, de grootste van Flevoland. “Een flinke klus waar we al heel wat jaren mee bezig zijn", vertelt Hans Kuipers, projectmanager bij Waterschap Zuiderzeeland.
Dagelijks stroomt er via zes grote leidingen 33,5 miljoen liter afvalwater de zuiveringsinstallatie binnen. Om in de toekomst de toename van afvalwater aan te kunnen, werkt het waterschap een belangrijke innovatie, vertelt David de Vries, tevens projectmanager bij Waterschap Zuiderzeeland.
“We bouwen een voorbezinktank met een lavafilter. Hiervoor transformeren we een bestaande nabezinktank tot een afgedekte voorbezinktank. In deze tank zakken de zwaardere vuildeeltjes naar de bodem, terwijl het lavafilter nare geurtjes absorbeert. Voorheen had de zuivering in Almere geen voorbezinktank. Door deze extra stap toe te voegen, vergroten we de capaciteit met ongeveer 30 procent. Dat betekent dat er ruimte ontstaat om nog eens 40.000 extra woningen op het riool aan te sluiten.”
Poederkool tegen medicijnresten
Na de voorbezinktank stroomt het afvalwater door naar de biologische zuivering in de beluchtingstank. Hier spelen bacteriën een cruciale rol bij de afbraak van vuildeeltjes. Toch is er een probleem: deze bacteriën kunnen microverontreinigingen, zoals medicijnresten, niet goed verwijderen. Daar is een innovatieve oplossing voor gevonden, vertelt Kuipers.
“We voegen poederkool toe aan het biologische zuiveringsproces. De microverontreinigingen blijven aan het poederkool kleven, waardoor we het water nog beter zuiveren. Met deze extra stap anticiperen we op de strengere eisen die in de nabije toekomst gelden voor gezuiverd afvalwater.”
Het slib wordt op duurzame wijze verwarmd met retourwarmte van het nabijgelegen warmtenet - uniek in Nederland
Het water dat de beluchtingstank verlaat, bevat een mengsel van vuil water, bacteriën en poederkool, oftewel ‘actief slib’. Dit wordt in de nabezinktank van elkaar gescheiden. Het gezuiverde water stroomt uiteindelijk naar het oppervlaktewater, terwijl het slib een tweede leven krijgt, vertelt De Vries.
“Het primaire slib uit de voorbezinktank, samen met slib van andere locaties, gebruiken we om biogas te produceren. Hiervoor bouwen we een Ephyra-installatie, vergelijkbaar met de installatie op de awzi in Tollebeek. Het slib wordt op duurzame wijze verwarmd met retourwarmte van het nabijgelegen warmtenet - uniek in Nederland. Dit levert gemiddeld 4 miljoen Nm3 biogas per jaar op. Daarmee dragen we bij aan onze doelstelling om een klimaatneutraal waterschap te worden.”
Biogas bestaat grotendeels uit methaangas, vergelijkbaar met aardgas, maar is biologische van oorsprong. “We werken het biogas op tot groen gas, dat huishoudens kunnen gebruiken om te koken en hun huizen te verwarmen. Dit draagt bij aan de energietransitie en bevordert duurzame energievoorzieningen in de regio”, zegt Kuipers.
Verbouwen met de winkel open
Het uitvergiste slib dat overblijft, moet volgens de wet als afval worden afgevoerd. Om dit proces efficiënter te maken, investeert Zuiderzeeland in slibcentrifuges, vertelt De Vries. “We hebben nu twee slibcentrifuges en voegen een derde toe. Deze machines halen zo veel mogelijk water uit het slib, waardoor we minder slib hoeven te transporteren naar de eindverwerker. Dit vermindert het aantal transportbewegingen en verlaagt de hoeveelheid slib die moet worden verbrand.”
De aanbesteding is inmiddels succesvol afgerond en volgend jaar, in 2025, gaat de verbouwing van start. De werkzaamheden zullen ongeveer twee jaar duren en worden uitgevoerd door aannemers Dirkse Mileutechniek (DMT), Vandezande/Exiges en H. van Haarst. Het ambitieuze project moet eind 2026 klaar zijn.
Ondanks de omvangrijke verbouwing blijft de awzi tijdens de werkzaamheden gewoon operationeel, zegt Kuipers. “We houden bij de uitvoering rekening met onze omgeving. Op dit moment bereiden we alles voor en in het voorjaar slaan we de eerste paal. En natuurlijk blijft het afvalwater van inwoners en bedrijven uit Almere gewoon worden gezuiverd. We verbouwen dus met de winkel open.”
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.