Abdij Koningshoeven en waterschap De Dommel zetten hun samenwerking met minstens vier jaar voort. Ze willen nieuwe circulaire waterconcepten gaan uitproberen in vooral de tropische zuiveringskas.
De trappistenmonniken van Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot (nabij Tilburg) streven vanuit hun geloofsovertuiging naar honderd procent circulariteit. Een grote uitdaging omdat zij in hun brouwerij het populaire bier La Trappe produceren. Dat levert bijna een miljoen kubieke meter afvalwater per jaar op. Daarom hebben de abdij en waterschap De Dommel in 2014 hun krachten gebundeld op basis van een Green Deal. Zij tekenden gisteren een nieuwe overeenkomst voor nog eens vier jaar, met de optie van verlenging.
István Koller / (c) Beeldveld Fotografie
Het eerste doel van de samenwerking was een duurzame waterhuishouding. Dat is met de in oktober 2018 officieel geopende Biomakerij gerealiseerd, vertelt István Koller, strategisch omgevingsmanager industrie bij De Dommel. In de kas met tropische planten wordt het afvalwater gezuiverd. “Wij hebben altijd gezegd dat we de Biomakerij niet alleen als een aantrekkelijke techniek zien, maar ook als een vliegwiel voor verdere innovatie. Deze stap zetten we nu. Dat gebeurt samen met een aantal bedrijven, universiteiten en Hogeschool HAS.”
Demolocatie voor NextGen
Abdij Koningshoeven is in het kader van het EU-project NextGen een demolocatie voor nieuwe waterconcepten voor de circulaire economie. Daarnaast heeft De Dommel een eigen innovatieprogramma, waarin het verwijderen van medicijnresten en andere microverontreinigingen een speerpunt is. Koller: “Wij kijken of we hiervoor een testinstallatie in de kas kunnen neerzetten. Voor een kleinschalige pilot is deze locatie geschikter dan onze grote rwzi’s. We willen ook onderzoeken met welke aanvullende zuiveringstechnieken we water geschikt kunnen maken om elders in ons gebied te gebruiken voor het sluiten van kringlopen.”
Momenteel loopt er een pilot met de kweek van purperbacteriën. Hierbij zijn de universiteiten van Antwerpen en Gent en het centrum voor technologieoverdracht SEMiLLA IPStar (dat valt onder de European Space Agency) betrokken. “Enkele deelwaterstromen van de biologische zuivering zijn eruit gehaald om purperbacteriën te laten groeien”, licht Koller toe. “Daarmee worden fosfor en stikstof verwijderd en wordt het water nog schoner. Een belangrijke bijvangst is dat de purperbacteriën een bouwstof voor de voedselkweek zijn. Zij vormen een eiwitbron die vleeseiwitten kan vervangen en bijvoorbeeld vaak wordt gebruikt in de voeding van garnalen.”
Biomakerij paradepaardje
Het paradepaardje van de samenwerking is de Biomakerij, die inmiddels 2,5 jaar in bedrijf is. Deze duurzame zuiveringstechniek is in 2018 bekroond met de publieksprijs van de Waterinnovatieprijs (een initiatief van de Unie van Waterschappen) en in 2019 met de Circular Award in de categorie waterschappen. In de tropische plantenkas wordt het afvalwater van de abdij zelf en de bierbrouwerij gezuiverd volgens een slib-op-drager-systeem. Het afvalwater gaat met grote snelheid door tanks met in totaal meer dan drieduizend verschillende bacteriën. Het zuiveringsconcept komt van het Hongaarse bedrijf Biopolus. De methode werkt volgens Koller naar behoren. “De kas zuivert goed.”
Wel waren er onderweg enkele tegenvallers. Zo bleek de beluchting ontoereikend als gevolg van berekeningsfouten van de aannemer en moest vrijwel volledig worden vernieuwd. Een ander probleem is dat de brouwerij een aantal waterstromen loost die niet bevorderlijk zijn voor het zuiveringsproces. “We zijn nu bezig om dat op te lossen door onder meer de inzet van een egalisatietank in combinatie met de bestaande buffer en het in kaart brengen van alle waterstromen met behulp van een water pinch analyse. Door de afvalwaterzuivering vindt er nu ook een verduurzamingsslag bij de brouwerij plaats.”
In bepaalde relatief geconcentreerde waterstromen zitten mogelijk veel waardevolle stoffen. Het is zonde om hier niets mee te doen, vindt Koller. “Daarom zijn we met het Eindhovense bedrijf BioArt Laboratories aan het bekijken of we deze stromen kunnen verwaarden tot producten. Het zal nog wel even duren, voordat het zover is.”
Spoelen van flessen
De abdij gebruikt het gezuiverde water voor irrigatie en het tegengaan van verdroging. Een grote winst, stelt Koller. “Het is hier echt een droog zandgrondgebied.”
De bedoeling is om het water ook te benutten voor het spoelen van flessen uit de brouwerij. “Dit kan leiden tot een reductie met 50 procent van het grondwaterverbruik. Daarvoor is het nodig om het gezuiverde water op te werken tot drinkwaterkwaliteit. De installatie wordt deze maand neergezet. Dat hadden we eerder willen doen, maar in coronatijd was het lastig om buitenlandse onderdelen geleverd te krijgen.”
MEER INFORMATIE
De Dommel over de meerjarige proeftuin
H2O Actueel (2018): Opening Biomakerij
H2O Artikel (2018): Unieke zuiveringskas
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.