Kades in Fochteloërveen hersteld met elektrische transportband

Natuurmonumenten en de aannemerscombinatie Groene Kade hebben een innovatieve emissiearme methode voor zandtransport bedacht om de kades in het Fochteloërveen te herstellen. Er wordt een elektrisch aangedreven lopende band van ruim twee kilometer ingezet. Hiermee wordt minstens 80.000 vrachtwaterkilometers bespaard.

In het natuurgebied Fochteloërveen wordt sinds het najaar van 2022 een grootschalig kadeherstelproject uitgevoerd. Daarbij worden de oude houten kades die lekken, vervangen door kades van zand en leem. In de eerste fase is ruim 20 kilometer aan kade aangepakt aan de randen van het veengebied. Nu volgt de tweede fase van zo’n 35 kilometer aan kade dieper in het gebied.

Achteruitgang van natuurkwaliteit stoppen
Het 2.500 hectare grote Natura 2000-gebied ligt op de grens van Friesland en Drenthe en is een van de laatste en grootste open hoogveengebieden in het noordwesten van Europa. Er leven meer dan 300 dier- en plantensoorten die op de rode lijst staan.

Het herstellen van de kades en het verbeteren van de waterhuishouding zijn volgens Natuurmonumenten van essentieel belang om de achteruitgang van de natuurkwaliteit te stoppen. Met de nieuwe kades wordt het regenwater goed vastgehouden en daardoor blijft de biodiversiteit beter behouden.

Gezien de grote schaal van het kadeherstel is het onmogelijk om de werkzaamheden zonder negatieve gevolgen uit te voeren, wordt opgemerkt. Natuurmonumenten rekent er wel op dat de uitstoot van stikstof en CO₂ tot een minimum kan worden beperkt. Er wordt gestreefd naar een emissiereductie van minstens 85 procent ten opzichte van een traditionele uitvoeringsmethode.

Geen transport met vrachtwagens meer
Zand en leem zullen voortaan niet meer met vrachtwagens dwars door het natuurgebied worden vervoerd, maar met een elektrisch aangedreven transportband. De energie voor de transportband wordt opgewekt met zonnepanelen bij het nabijgelegen zanddepot. Zoiets is in Nederland bij natuurherstel niet eerder gedaan, aldus Natuurmonumenten. 

Het transport met de lopende band is over een lengte van ruim twee kilometer. Het komt erop neer dat op deze manier een volume van 20.000 vrachtwagenladingen zal worden vervoerd.

Het zand werd al vanaf de winningslocatie tot aan het zanddepot getransporteerd via een elektrisch aangedreven pomp en een speciaal aangelegde pijpleiding. Door de innovatieve methode zal het transport nu ook helemaal elektrisch gaan tot ver in het natuurgebied. In het centrale deel van het Fochteloërveen komt het zand en leem terecht in een stortbunker en van daaruit gaat het vervoer naar de te herstellen kade. Daarmee worden minimaal 80.000 vrachtwagenkilometers uitgespaard.

Ook voor de rest staat emissiearm werken voorop. Zo worden volledig elektrische kranen gebruikt voor het ontgraven van grond en veen en het verwerken van zand en leem in de toekomstige kades. Om deze grondstoffen vanaf de stortbunker naar de kades te brengen, worden tractoren op waterstof ingezet.

Niet eerder zo’n project bij natuurherstel
Volgens Natuurmonumenten is een project van deze omvang en met zulke grote volumes aan grondverzet – minimaal 400.000 kubieke meter – niet eerder op een dergelijke emissiearme manier uitgevoerd bij natuurherstel. De bedrijven Avitec, Oenema Groep en Gebroeders Kok die samen de aannemerscombinatie Groene Kade vormen, hebben hun machinepark en transportmateriaal hiervoor speciaal laten aanpassen en bouwen.

Momenteel vinden nog de opbouwwerkzaamheden voor de tweede fase van het project plaats. Deze zijn naar verwachting in november klaar. De elektrisch aangedreven transportband zal dan de komende jaren zorgen voor het zand- en leemtransport.

Foto: Natuurmonumenten / Binne-Louw Katsman