De neerslag van het afgelopen weekend heeft lokaal het grondwaterpeil weer aangevuld. Op verschillende plaatsen in Nederland was zelfs sprake van wateroverlast. Ondanks dat blijven de grondwaterstanden in diverse regio’s nog steeds laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. De natuur heeft het zwaar en lijdt lokaal soms onomkeerbare schade.
Een en ander staat in de vandaag verschenen droogtemonitor van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). Het landelijk neerslagtekort nam door de hittegolf verder toe. Dankzij de recente neerslag, blijft het tekort sinds een aantal dagen weer stabiel. De verwachting is dat dit de komende twee weken zo zal blijven. Het actuele landelijk gemiddelde neerslagtekort bedraagt circa 245 mm. Regionaal zijn er wel grote verschillen.
Zo hebben diverse gebieden zonder wateraanvoermogelijkheden uit de Rijn en Maas grote neerslagtekorten. In het oosten van Gelderland is het neerslagtekort vergelijkbaar met 1976, maar lager dan 2018, schrijft de LCW. De grondwaterstanden zijn grotendeels laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar, vooral op de hoge zandgronden. In sommige gebieden zijn de grondwaterstanden door plaatselijke neerslag goed hersteld.
Maatregelen van waterschappen en Rijkswaterstaat blijven van kracht, zoals het opzetten van waterpeilen, het vasthouden van water, waterbesparend schutten en het instellen van beregeningsverboden. In Zeeland wordt schade gemeld aan waterkeringen (scheuren in kleilagen). De keringen worden tot herstel blijvend gemonitord.
Waterkwaliteitsproblemen
Door hogere watertemperaturen ontstaan waterkwaliteitsproblemen. Het aantal meldingen van blauwalg, vissterfte en botulisme neemt toe. Ook zijn er veel negatieve zwemadviezen of zwemverboden van kracht. De watertemperaturen zullen naar verwachting de komende dagen gaan dalen.
In de Hollandsche IJssel is het chloridegehalte licht verhoogd, een gevolg van een combinatie van de lage Rijnafvoer begin augustus, springtij, windopzet en hoge onttrekkingen vanwege het warme weer. De chlorideconcentratie in het Amsterdam Rijnkanaal fluctueerde sterk in de afgelopen weken, maar is op dit moment weer ongeveer normaal. Enkele waterschappen in West-Nederland melden lichte verziltingsproblemen, voornamelijk in de diepe polders als gevolg van zout kwelwater, aldus de droogtemonitor.
De afvoer van de Rijn blijft laag en daalt langzaam richting 1100 m3/s. De afvoer blijft voldoende om in de watervraag te voorzien. De afvoer van de Maas is zeer laag en zal naar verwachting de komende weken langzaam verder dalen richting 25 m3/s. De situatie blijft beheersbaar.
Drinkwater
Door de lage afvoer zijn er in de Maas stoffen in hogere concentraties aangetroffen, waardoor er innamestops voor de drinkwaterproductie zijn of kunnen worden ingesteld. Op enkele grondwaterproductielocaties is er risico op overschrijding van de vergunde onttrekkingshoeveelheden per maand vanwege hogere afzet tijdens de hittegolf, schrijft de droogtemonitor.
De droogte in natuurgebieden neemt vooral op de zandgronden ernstige vormen aan en wordt versterkt door de enorme hitte van de afgelopen weken, aldus de droogtemonitor. Lokaal is er soms sprake van onomkeerbare schade in hoogvenen, hoogveenbossen, broekbossen en moerassen.
“De door droogte verzwakte bomen laten vervroegd blad vallen, worden getroffen door insectenvraat of sterven. Vennen, poelen, beken vallen voor het 3e jaar op rij langdurig droog. Veenbodems zijn voor het 3e jaar op rij uitgedroogd.” Op enkele locaties hebben waterschappen en natuurbeheerders met noodmaatregelen beken en poelen van water voorzien om zeldzame soorten te beschermen.
LEES OOK
H2O-bericht over droogtemonitor (4 augustus)
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.