In de Zuid-Limburgse gemeente Meerssen wordt een reeks maatregelen genomen om de wateroverlast bij piekbuien flink te verminderen. Waterschap Limburg heeft inmiddels drie nieuwe regenwaterbuffers aangelegd en zeven buffers vergroot. Daarmee is de eerste fase van de werkzaamheden afgerond.
De wateroverlast in het centrum van Meerssen is vaak groot bij een hevige bui. Binnen een uur staan straten blank door water dat van de omliggende heuvels komt. Dat kan volgens bestuurder Josette van Wersch van Waterschap Limburg zorgen voor onveilige situaties. “Er stroomt niet alleen regenwater maar ook modder naar beneden. Verder zijn rioolputten niet berekend op de forse hoeveelheid water.”
Zeven buffers vergroot plus drie nieuwe
Om daaraan structureel wat te doen, hebben in 2018 de gemeente Meerssen, Waterschap Limburg, de provincie Limburg, Waterleiding Maatschappij Limburg, Staatsbosbeheer en de Limburgse Land- en Tuinbouwbond een samenwerkingsovereenkomst getekend. Hierbij is afgesproken dat het waterschap vóór 2025 zorgt voor ongeveer 90 duizend kubieke meter extra waterberging, bovenop de 35 duizend kubieke meter die al eerder was gerealiseerd. De eerste fase van de werkzaamheden door de aannemer is eind vorige week afgerond.
Josette Van Wersch
“Wij hebben zeven regenwaterbuffers vergroot en drie nieuwe aangelegd”, zegt Van Wersch. “Hiermee is zo’n 25 procent van de extra waterberging gerealiseerd, waardoor de kans op wateroverlast bij een piekbui al aanzienlijk kleiner is. We gaan in de tweede fase nog vijf grote buffers bouwen. Die leveren we op in 2022.”
De buffers liggen in het buitengebied van Meerssen. “Ze vangen het water op, voordat dit in het dal komt. Zo liggen er op een bepaalde plek drie achter elkaar. De regenwaterbuffers zijn natuurlijk ingepast. Ik ben er trots op hoe mooi ze zijn geworden.”
Drie nooddammen vergroot
Waterschap Limburg pakt ook drie aarden nooddammen in het buurtschap Waterval aan, die in 2018 zijn geplaatst. Zij worden vergroot. Van Wersch: “Ook deze dammen zijn op een natuurlijke manier ingepast in de omgeving, zodat je ze niet herkent als zodanig.”
Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur van Waterstaat is in 2018 op bezoek geweest om zich te laten informeren over de problematiek in Meerssen. In september kwam zij nog een keer langs om het officiële startsein van de uitbreiding van de buffercapaciteit te geven. “De minister was twee jaar geleden echt onder de indruk van de verhalen van getroffenen van wateroverlast”, zegt Van Wersch. “Dat heeft ertoe geleid dat wij een bedrag 3 miljoen euro kregen uit de pot van 20 miljoen euro voor pilots met klimaatadaptatie. Gemeente en waterschap ontvingen ieder de helft. Daarmee is de eerste fase gefinancierd.”
Tegelijk aan vier knoppen gedraaid
De maatregelen die het waterschap neemt in Meerssen, staan niet op zichzelf. Het is een van de vier knoppen waaraan gelijktijdig wordt gedraaid. Van Wersch licht toe: “Een andere knop is dat we in het landelijk gebied samenwerken met agrariërs en terreinbeheerders om op de hellingen ongeveer 10 millimeter extra water vast te houden. Daarvoor is er een koffer met vijftien maatregelen, zoals boerenbuffers, dammetjes tussen aardappelruggen en teelt van andere gewassen.”
'Voor het landelijk gebied hebben we een koffer met vijftien maatregelen'
Er is ook de knop van de gemeente. “Die koppelt circa 50 procent van zowel het publieke als private oppervlak af. Een flinke opgave waarvoor tot 2030 wordt uitgetrokken.” De vierde knop is die van het beperken van de schade aan de eigen woning. “Een aantal panden in de kern van Meerssen is niet met de maatregelen van de andere knoppen te beschermen. Daarom plaatsen bewoners onder meer schotten en kerende muurtjes.”
Water in Balans
De maatregelen in Meerssen zijn een onderdeel van het programma Water in Balans. Op basis hiervan werkt Waterschap Limburg in zes gebiedsprojecten samen met partnerorganisaties en inwoners bij het aanpakken van problemen door wateroverlast als gevolg van de klimaatverandering. Alle projecten zijn in uitvoering of staan aan de vooravond daarvan, vertelt Van Wersch. “Zo worden momenteel ook in Oirsbeek drie regenwaterbuffers vergroot. We richten onze blik nu op de wateroverlast in het Geuldal. Wat we in de huidige pilots leren, krijgt daar een vervolg.”
Het waterschap heeft in Meerssen en andere gebieden gesprekken gevoerd, voordat er ook maar één plan werd gemaakt. “Wij hebben ervoor gekozen al lerende te doen en al doende te leren”, zegt Van Wersch. “We zijn blanco naar buiten getreden, vanuit de gedachte dat bewoners zelf het beste weten hoe wateroverlast kan worden aangepakt. Deze participatie heeft geleid tot oplossingen die van onderaf zijn opgebouwd. Ik vind het belangrijk dat iedereen een steentje bijdraagt aan de aanpak van wateroverlast. Mijn motto is: elke druppel telt!”
MEER INFORMATIE
Waterschap Limburg over maatregelen in Meerssen
Programma in Water in Balans
H2O-bericht: maatregelen tegen wateroverlast
H2O-bericht: klimaatrobuust watersysteem in Limburg
H2O-bericht: filmpjes voor Limburgse boeren
