We gaan verder waar we in 2020 bleven. Zeker, corona. Maar ook klimaatverandering. Op de internationale klimaatadaptatietop vorige maand, met Nederland als gastland, werd gewaarschuwd dat de aanpak van Covid-19 en de daaruit voortvloeiende mondiale economische crisis klimaatadaptatie naar de achtergrond duwt.
door Bert Westenbrink
H20 februari 2021Bestrijding van beide crises vergt alle aandacht en extreem veel middelen. Voornaamste slachtoffer: de ontwikkelingslanden. Ze zijn het meest kwetsbaar voor de gevolgen en hebben de minste middelen (lees: geen) om weerbaar te worden tegen (nog meer) droogte, hitte, extreme stortbuien en zeespiegelstijging. Na de crises, wacht de ramp.
Staat de adaptatie serieus onder druk, met de mitigatie is het een kwestie van stapjes maken. De doelen staan ferm op papier, de weg ernaar toe is lang en vol obstakels. In deze H2O leest u dat Rijkswaterstaat zandsuppleties langs de kust vanaf 2030 emissieloos wil uitvoeren.
De waterschappen zitten op hetzelfde spoor bij dijkversterkingen. De vraag is nu: hoe ga je met CO2 naar 0? U leest: ‘Slimmer ontwerpen, anders organiseren van het werk en andere brandstoffen. Het telt allemaal op.’
Het zijn kleine stappen.
We zien het ook in andere dossiers. In 2027 moet de glastuinbouw ‘nagenoeg emissieloos’ zijn, geen bestrijdingsmiddelen meer in het oppervlaktewater. Nog zes jaar te gaan. Zijn we er al bijna? H2O ging met controleurs op pad in kassenland van Delfland en u leest: ‘De tijd van bewuste lozingen is zo goed als voorbij. Maar lozingen door onwetendheid, ongelukjes en lekkages komen nog veel voor. Dat is onacceptabel.’
'De kosten zijn hoog en het waterschap kan dit niet blijven betalen. We denken daarom na over aanvullende interventies' - Hoogheemraad Marcel Belt
De waterkwaliteit verbetert, maar het gaat langzaam en om de dalende trend op weg naar 2027 vast te houden moeten forse inspanningen worden gedaan met intensieve meet-, controle-, en voorlichtingsprogramma’s. Dat is dure procesbegeleiding op kosten van de belastingbetaler.
Het gaat allemaal om gedrag en bewustzijn, wordt tussen de kassen opgetekend. Gedragsverandering is een kwestie van lange adem en vraagt om een omzichtige aanpak, want de zorgvuldig opgebouwde samenwerkingsrelatie is zomaar verstoord. Doch, zegt hoogheemraad Marcel Belt: “De kosten zijn hoog en het waterschap kan dit niet blijven betalen. We denken daarom na over aanvullende interventies.”
Kleine stappen, omzichtig zijn, tot uw dienst, maar de tijd dringt: we moeten naar 0.
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O media en schrijft het redactioneel in het vakblad
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.