Het kabinet gaat loden drinkwaterleidingen verbieden in huurwoningen, basisscholen en kinderdagverblijven. Er komt geen algemeen verbod in de bestaande bouw. Volgens het kabinet hebben eigenaren en bewoners ook een eigen verantwoordelijkheid voor het verwijderen van loden leidingen.
Het gedeeltelijke verbod heeft een belangrijke toegevoegde waarde, schrijft minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in een brief aan de Tweede Kamer. Het verbod versterkt de huidige aanpak voor de bestrijding van lood in drinkwater en fungeert tevens als een stok achter de deur. De ingangsdatum is nog niet bekend; die wordt later vastgesteld.
Tegen nalatige eigenaren gericht
Het verbod dat nog moet uitgewerkt, gaat gelden voor zowel huurwoningen als kindlocaties. Tot de laatste categorie behoren basisscholen, speciale scholen voor basisonderwijs, kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Bij de invulling van het toezicht op kindlocaties is er behoefte aan een manier om gebouweigenaren zo nodig te dwingen loden leidingen te verwijderen, meldt de minister. “Daarom zal ik in het Besluit bouwwerken leefomgeving een verbod op loden leidingen voor kindlocaties opnemen. Loden leidingen worden verboden, tenzij de loodwaarde aan het tappunt lager is dan 5 microgram per liter.”
Een vergelijkbare redenering volgt het kabinet bij huurwoningen. Verhuurders ondernemen niet altijd actie en gemeenten geven daarom aan dat een publiekrechtelijk verbod kan helpen. Dit is volgens De Jonge niet alleen in het belang van gemeenten met een actief beleid maar ook van huurders. Wanneer een verhuurder nalaat om loden drinkwaterleidingen te saneren, kan de huurder behalve naar de Huurcommissie en rechter straks ook naar de gemeente stappen.
De Jonge schrijft hierover: “Ik ben voornemens om ook voor huurwoningen een verbod op loden leidingen in het Besluit bouwwerken leefomgeving op te nemen. Gemeenten kunnen dan ook via de publiekrechtelijke weg loden leidingen en te hoge loodwaarden in huurwoningen aanpakken.”
Geen algemeen verbod
Het probleem speelt bij woningen en andere gebouwen van voor 1960, want tot dat jaar werd lood gebruikt bij de aanleg van drinkwaterleidingen. De Gezondheidsraad schatte in een advies uit november 2019 dat enkele tienduizenden baby’s en jonge kinderen en duizenden zwangere vrouwen bloot worden gesteld aan hoge concentraties lood in het drinkwater. Sindsdien hebben gemeenten en andere partijen tal van activiteiten georganiseerd om loden leidingen op te sporen en te vervangen. Op aanraden van de Gezondheidsraad gaat eind dit jaar de norm voor de hoeveelheid lood in drinkwater omlaag van 10 naar 5 microgram per liter.
Eerdere kabinetten weigerden over te gaan tot een verbod, maar het nieuwe kabinet-Rutte IV wil dat nu wel. Het komt echter niet tot een algemeen verbod, waarvan verschillende partijen in de Tweede Kamer voorstander zijn. De Jonge schrijft dat eigenaren en bewoners uiteindelijk een eigen verantwoordelijkheid hebben of en wanneer ze nog aanwezige loden leidingen willen laten verwijderen en hoe zij in schoon drinkwater willen voorzien. Hij wijst erop dat ze goed worden geïnformeerd over de risico’s, ook op het moment van aankoop.
In Amsterdam liggen in vrij veel oude huurwoningen nog loden drinkwaterleidingen. Wethouder Wonen Jakob Wedemeijer (SP) is daarom blij dat dit verboden wordt. “Na meer dan twee jaar strijd tegen loden leidingen en vele verzoeken aan het Rijk komt onze nieuwe minister nu met een verbod voor huurwoningen. Daarmee kunnen we eindelijk alle verhuurders dwingen om loden leidingen te verwijderen. Wat een goed nieuws voor alle huurders en iedereen die de afgelopen jaren heeft gestreden voor gezond drinkwater”, aldus Wedemeijer in een interview met de NOS.
Drinkwaterbedrijven op koers
In zijn brief gaat de minister ook in op de acties van de voorbije jaren. Zo zijn de gemeenten in 2021 begonnen met het persoonlijk informeren van eigenaren, bewoners en gebruikers van oude panden over de mogelijke aanwezigheid van loden leidingen en wat daaraan kan worden gedaan. De Huurcommissie heeft in diverse uitspraken de huur fors verlaagd, omdat de verhuurder loden leidingen niet verwijderde terwijl de huurder daarom had verzocht.
De drinkwaterbedrijven zijn bezig met het saneren van het beperkte aantal nog aanwezige loden aansluit- en distributieleidingen. Daarbij liggen ze op koers, laat De Jonge weten. “De verwachting is dat alle resterende loden aansluitleidingen per 1 juli 2022 verwijderd zijn (voor zover betrokkenen geen juridische procedures opstarten).”
MEER INFORMATIE
Kamerbrief minister De Jonge
H2O Actueel: oproep tot opsporen loden leidingen
H2O Actueel: norm eind 2022 omlaag
H2O Actueel: interview Hans de Groene (Vewin)
H2O Actueel: advies Gezondheidsraad
H2O Vakartikel: omgang met loodcrisis in Amsterdam
