Over het gezondheidsrisico dat loden waterleidingen voor kwetsbare groepen als jonge kinderen opleveren, is op het ogenblik veel te doen. De drinkwaterbedrijven hebben bij dit probleem vooral een adviserende rol, zegt Vewin-directeur Hans de Groene. “Als wij achter de watermeter iets op het spoor komen, raden we de eigenaar of bewoner direct aan om er wat aan te doen.”
Het gemeentebestuur van Amsterdam wil dat loden waterleidingen zo snel mogelijk worden vervangen. Er is lood gevonden bij zes Utrechtse scholen. Minstens 165 Nederlandse gemeenten weten volgens een NOS-enquête niet of er binnen de eigen grenzen nog gebouwen met loden drinkwaterleidingen staan. Zomaar een greep uit de berichten in de media die de afgelopen weken voorbijkwamen.
Ver onder norm
Hans de Groene, directeur van de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland (Vewin), vreest niet voor schade aan het goede imago van kraanwater. Dat zou volgens hem ook onterecht zijn. “De wettelijke norm voor lood in drinkwater is 10 microgram per liter. Daar blijven we doorgaans erg ver onder. Gemiddeld zit er 1 microgram lood in een liter water dat uit de kraan komt.”
Het probleem doet zich voor bij naar schatting honderd- tot tweehonderdduizend woningen en andere gebouwen van vóór 1960, waar nog loden leidingen liggen die in gebruik zijn. Vanaf dat jaar is het aanleggen van zulke leidingen verboden. Er is niet voor het eerst aandacht voor het gevaar van oude loden waterleidingen, zegt De Groene.
“In het verleden waren er ook acties waarbij bewoners en eigenaren werden aangespoord om de leidingen te vervangen. Dat is voor hen niet altijd gemakkelijk te doen, maar we vinden deze aandacht wel belangrijk. Het is natuurlijk jammer dat drinkwaterbedrijven hun best doen om kraanwater van uitstekende kwaliteit te leveren en dat op het eind, na de watermeter, de loodconcentraties toch hoger en soms te hoog kunnen worden. Dit levert een gezondheidsrisico op voor kwetsbare groepen zoals jonge kinderen.”
'Natuurlijk jammer dat loodconcentraties na de watermeter soms te hoog kunnen worden'
Nieuwe inzichten
De huidige publiciteitsgolf is volgens De Groene aangezwengeld door een in november 2019 gepubliceerd onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en een daarmee samenhangend advies van de Gezondheidsraad. “Deze publicaties hebben nieuwe inzichten opgeleverd die we heel serieus nemen. Alle drinkwaterbedrijven hebben de informatie op hun websites en de verdere communicatie hieraan aangepast.” Afgaande op wat drinkwaterbedrijven ervan merken, valt het wel mee met de commotie. “De pagina’s over loden leidingen op hun sites worden wat vaker bezocht, maar zij worden niet platgebeld door klanten.”
Het is belangrijk om te realiseren dat de verantwoordelijkheid verschilt voor en achter de watermeter, aldus De Groene. “Ervoor is het drinkwaterbedrijf verantwoordelijk, erachter de eigenaar of bewoner. Daarom vervullen we vooral een adviserende rol. Als wij iets op het spoor komen achter de watermeter, zullen we de bewoner of eigenaar daarop direct attenderen en aanraden om er wat aan te doen.”
De Vewin-directeur noemt de mogelijkheid voor mensen om hun kraanwater te laten testen. Dit is een gezamenlijk initiatief van het Waterlaboratorium en de waterbedrijven Dunea, PWN en Waternet. Zij hebben hiervoor de website Loodinwatertesten.nl in het leven geroepen. “Iedere Nederlander kan een test laten uitvoeren als daar aanleiding toe is, bijvoorbeeld vanwege de leeftijd van een pand. Dat kost 62,50 euro.”
1.500 aansluitleidingen
De drinkwaterbedrijven hebben hun eigen infrastructuur aardig op orde. Vrijwel alle loden waterleidingen zijn vervangen bij een grote saneringsoperatie tussen 1995 en 2005. Met uitzondering van ongeveer 1.500 loden aansluitleidingen of delen daarvan onder de grond, vertelt De Groene. “Een bescheiden aantal gezien de ruim acht miljoen aansluitingen. Het gaat om leidingen vanaf de straat tot aan de watermeter. De loden aansluitleidingen waren indertijd lastig weg te halen, bijvoorbeeld omdat er technisch forse ingrepen nodig waren of omdat een eigenaar of bewoner geen medewerking wilde verlenen.”
De drinkwatersector wil nu alsnog deze leidingen vervangen. “Wij gaan een dappere poging wagen om, het klinkt gek, de laatste loodjes in ons eigen netwerk op te ruimen. We willen alle 1.500 gevallen opnieuw beoordelen en nemen daarover contact op met eigenaren en bewoners. Waar nodig schakelen we de GGD in om mensen te overtuigen mee te werken.” Het komt verder soms voor dat bij werkzaamheden aan het distributienet nog een oud stukje loden leiding wordt aangetroffen. “Dat wordt natuurlijk meteen aangepakt.”
Tot slot wijst De Groene erop dat ook nieuwe waterleidingen metaal kunnen afgeven. “Daarom moet je de eerste drie maanden stevig doorspoelen; twee minuten voor nieuwe leidingen en tien seconden voor nieuwe kranen. Dat is niet onbekend, maar brengen we nu extra onder de aandacht bij klanten.”
MEER INFORMATIE
Veel gemeenten onwetend over loden waterleidingen
Amsterdam wil snelle vervanging loden leidingen
ILT: loodgehalte in 1% monsters te hoog
Reactie van Vewin op ILT-rapport
Onderzoek RIVM en advies Gezondheidsraad
Reactie Vewin op deze publicaties
Website lood in water testen
-advertentie-
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.