“Pfff, wéér zo’n ingenieur”, hoor je bestuurders soms verzuchten als een archetype specialist opnieuw zijn eendimensionale technische oplossing voor iets complex bepleit. Een timmerman ziet immers elk probleem als een spijker. De techniek is een bekend reservaat voor mensen met autistische trekjes. Hydrologen zijn er ook niet vrij van.
door Harrie Timmer
Harrie TimmerIngenieurs krijgen andersom ook regelmatig kromme tenen. Het is niet zelden dat in de politieke arena holle vaten boven drijven die, ongehinderd door kennis of twijfel, welbespraakt zwatelend mogen besluiten over zaken die ze zichtbaar boven de pet gaan. Veel meesters in de rechten. De klassieke nooduitgang voor de lichtere broeders en zusters.
Onder deze zichtbare irritatie zit een fundamenteel andere kijk op de werkelijkheid. Een ingenieur ziet een praktisch probleem dat praktisch opgelost moet worden. Geef hem een doel, budget, mensen en een deadline en het komt voor elkaar. Iets wat werkt in de werkelijke wereld. Een bestuurder ziet een politieke realiteit die vaak het resultaat is van eerdere halfslachtige besluiten, matige wetgeving, slechte uitvoering en tegengestelde belangen. De politieke realiteit is vaak een parallel universum met een eigen werkelijkheid.
Voor bestuurders is de weg het doel. Als we met elkaar maar tot iets komen waar een meerderheid zich in kan vinden is het goed genoeg. Het oplossen van een probleem is mooi meegenomen, maar geen doel op zich. Samen negeren of in de toekomst parkeren, is ook een succes. We zien (zagen?) dit met de KRW en stikstof.
Ingenieurs zijn snel klaar met het stikstofprobleem. Stop met plukjes 10 hectare theoretische Natura 2000 postzegelnatuur op kaart te zetten met 2 broedparen rietgors als ecologische doeltype in een dichtbevolkt land als Nederland. Streep erdoor. Excuusbrief naar Brussel. Opgelost. Of andersom: Als het kernprobleem het mestoverschot door te veel dieren is, halveer het aantal dieren, boeren net als mijnwerkers in de bijstand. Opgelost. De schoonheid van de eenvoud.
Het is de kunst om het doelgerichte denken van de ingenieurs te combineren met de bredere blik en beslisbevoegdheid van bestuurders. Men heeft elkaar nodig. Uiteindelijk moet elk reëel probleem toch in de reëele wereld worden opgelost. Dit kan alleen door elkaar in een begripvolle wurggreep te nemen.
Ideale beslismodel uit de voetbalwereld: de dubbele een-twee. 1) Bestuurders beschrijven het probleem inclusief randvoorwaarden (tijd, geld, gevoeligheden) en verplichten zich dat er besluiten worden genomen. 2) Technici geven 3-5 scenario’s die daadwerkelijk tot oplossingen leiden inclusief beschrijving van de neveneffecten. En dan weer: 1) Bestuurders besluiten, en 2) ingenieurs gaan het doen. Het beste van twee werelden.
Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad
MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
Leve Europa
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.