Na de extreme wateroverlast in juli volgt bezinning over de waterveiligheid. Enkele weken later komt een nieuwe IPCC-publicatie uit met als boodschap: De klimaatverandering is nog maar net begonnen. Zijn onze waterveiligheidsplannen nog wel toekomstproof?
door Bert Westenbrink
H2O SeptemberPrecies een jaar geleden stond boven dit redactioneel de kop: Droogte doet het watersysteem kraken, het moet anders. Na wéér een kurkdroge lente en zomer met verdroogde natuur en gewassen en dreigende drinkwatertekorten werd vastgesteld dat ons watersysteem te veel is ingericht op de snelle afvoer van water. Drinkwaterbedrijven en waterschappen riepen in een pamflet op tot fundamentele hervormingen: herstel de natuurlijke balans in het watersysteem. Water vasthouden is sindsdien het nieuwe adagium in het waterbeheer, want water is, zo merkten we in drie droge jaren, ook schaars.
Deze zomer werd Limburg na aanhoudende regenval overrompeld door water. De Maas zwol razendsnel aan en voerde - hartje zomer - nog nooit zoveel water af. Maar in de beekdalen waren de problemen en schades het grootst; huizen, dorpen en campings liepen onder. Waterschap Limburg plaatste in 50 uur op 200 locaties in totaal 4,2 km demontabele keringen. Dijkgraaf Patrick van den Broeck zei: “Dit hebben we nog nooit meegemaakt. Het water komt van alle kanten op ons af.” En dagen later, toen het water was gezakt: “De gebeurtenissen zijn een wake-up call geweest. We moeten niet meer praten over wateroverlast, maar over waterveiligheid.”
Beleidstafels
Twee jaren, twee extremen. Na de beleidstafel droogte komt er een beleidstafel wateroverlast, aldus de aankondiging van demissionair (en inmiddels afgezwaaide) minister Cora van Nieuwenhuizen. Misschien moet er nog een derde bijkomen: de beleidstafel zeespiegelstijging en bodemdaling, want volgens de nieuwste in augustus verschenen IPCC-publicatie Climate Change 2021 The Physical Science Basis zullen de gevolgen van de klimaatverandering nog veel groter en extremer worden. “We vermelden nu dat rond 2150 een zeespiegelstijging van vijf meter zelfs niet uitgesloten is”, zegt klimaatexpert Marjolijn Haasnoot (Deltares), een van de hoofdauteurs van het zesde Assessment Report, tegen H2O-Online.
Hogere zandgronden verdorren, beekdalen lopen onder. En zijn de waterveiligheidsplannen nog toekomstproof?
De weersextremen leggen de zwakke plekken in het waterbeheer bloot: hogere zandgronden verdorren, beekdalen lopen onder. En zijn de waterveiligheidsplannen nog toekomstproof? Vorig jaar was de urgentie snel verdampt en kwam het woord ‘water’ niet één keer in de Troonrede voor. Het kan niet zo zijn dat dat weer gebeurt, in het beleid van het nieuwe kabinet moeten klimaat en water prominent op de agenda staan met een eigen ministerie dat regie voert (schuif al die beleidstafels aan elkaar).
Waterkwaliteit
En o ja, dan gelijk ook aandacht voor de waterkwaliteit, want ook hier volstaan de plannen van aanpak niet: in 2027 voldoet slechts 60 procent van het Nederlandse water aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water. En dat is het meest optimistische scenario, vooralsnog zitten de meeste wateren vol met concentraties zware metalen, bestrijdingsmiddelen, meststoffen en PFAS. “Ik zie een nieuwe milieucrisis aankomen”, zegt onderzoeker Lisette de Senerpont Domis in H2O September.
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O media en schrijft het redactioneel in het vakblad
MEER INFORMATIE
H2O Actueel: Uit nieuwe IPCC klimaatrapport spreekt urgentie: 'Niemand is meer veilig'
H2O Actueel: Peter Glas: de weerbaarheid moet omhoog, de kwetsbaarheid omlaag
H2O Opinie: Hierbij alvast de waterparagraaf 'Slim omgaan met water' voor het nieuwe regeerakkoord
