“Tel uw zegeningen”, citeert mijn moeder regelmatig. Ze heeft natuurlijk gelijk. We staan vaak onvoldoende stil bij al het goede dat we met elkaar hebben bereikt. Hier zijn we onze eigen vijand. Voor veel mensen klinken revoluties, transities, ’out-of-the-box-denken’ en paradigma-veranderingen veel aantrekkelijker en dynamischer dan het koesteren wat je hebt. Dat associëren we met conservatief, behoudend, degelijk en saai. Nieuw en fundamenteel anders is aantrekkelijk. In de afgelopen eeuw zijn er miljoenen mensen gesneuveld voor het ideaalbeeld van een volstrekt andere samenleving.
door Harrie Timmer
De verlokking van nieuw en anders leidt soms ook tot overwaardering van ongeschoold denkwerk. Aardige studenten ‘Interdisciplinary Sustainability Transitions’ die zelfverzekerd aanbieden om frisse ideeën te genereren waar uw vastgeroeste professionals niet opkomen.
Altijd goed om zoiets te beproeven. De opbrengst valt meestal tegen. Uit leerboeken over succesvolle innovaties blijkt dat normaal 1 op de 10 ideeën goed zijn. Ervaring met out-of-the-box-denkers op watergebied is 0 van de 10. De eerstvolgende frisse denker die suggereert dat we met opgevangen regenwater op huisniveau zelfvoorzienend kunnen zijn, of dat we allemaal drijvende woningen moeten gaan maken krijgt een rekenmachine naar zijn hoofd. Geslaagde innovaties komen eigenlijk altijd van geschoolde professionals.
Nuancering
Frisse ideeën kwamen ook uit New York. Tijdens de UN-waterconferentie in maart 2023 werd regelmatig gezegd dat we ook veel kunnen leren van de zuidelijke landen als het gaat om de omgang met droogte. Hier past wat nuancering. Het lijkt misschien leerzaam en verstandig om altijd de kraan open te hebben boven een plastic reservoir op je balkon voor het geval er weer eens een uurtje bedenkelijk water wordt geleverd in Nairobi, maar verder leer je daar vooral hoe het niet moet.
Geslaagde innovaties komen eigenlijk altijd van geschoolde professionals
De saaie werkelijkheid is dat de hoge kwaliteit van de Nederlandse drinkwatervoorziening vooral te danken is aan 170 jaar goed opgeleide ingenieurs en gewetensvolle vakmensen. We sturen onze slimste meisjes en jongens naar Delft en na 5-6 jaar zwoegen en aansluitend interne bijscholing mogen ze zich onder begeleiding bemoeien met het drinkwatersysteem. Onze vakmensen lassen, monteren en repareren conform uitgewerkte voorschriften al generaties lang onze installaties. Zo zijn we gegroeid naar een robuust systeem dat decennia meegaat en het laagste lekverlies van Europa kent. Saaie degelijkheid maakt het verschil waar op wereldniveau jaloers naar gekeken wordt.
Goed doordacht
Reden genoeg om aan te nemen dat het huidige systeem en de keuzes die daarin gemaakt zijn over bronnen en zuiveringen, goed doordacht zijn. Ongeschoolde oproepen vanuit de zijlijn om een grote transitie moeten dan ook welwillend, maar met gezonde scepsis, worden bekeken. Onthoud: briljante ideeën om het fundamenteel anders te doen die nergens voet aan de grond krijgen, zijn misschien minder briljant dan gedacht. Koester het goede wat je hebt. Moeders zien het vaak goed.
Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad
MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
De feiten en de waarheid
Hoe dan wel?
Voorbij het stofje van het jaar
Bestuurders en Ingenieurs
Leve Europa
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.