We hebben Nederland met elkaar erg ingewikkeld gemaakt. Door steeds zorgvuldiger alle ambities en belangen te willen wegen lopen we langzaam vast. Absoluut met goede bedoelingen, maar zoals bekend: de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.
door Harrie Timmer
Harrie TimmerDeze complexiteit is extreem zichtbaar in bouwprojecten. Aan de basis ligt het probleem dat Nederland vol is en dat we al onze ambities niet altijd goed hebben afgestemd. We hebben goedgekeurde plannen voor natuur, water, volkshuisvesting, extensieve landbouw en bossen die bij elkaar opgeteld twee keer de oppervlakte van Nederland vragen. Daar moet jouw bouwproject dan nog tussen.
Dan wordt het lastig. Veel belangen hebben we netjes bij overheden verankerd in beleid, regels en procedures inclusief gedragsregels: eerst even informeel komen praten, dan pas de procedures. Tijdens die gesprekken blijkt al snel dat niet iedereen jouw project een goed idee vindt en dat deze professionele en gepassioneerde mensen de regels beter kennen dan jij. Er is dan altijd wel een rapport te vinden waaruit blijkt dat een bepaalde zeldzame keversoort potentieel aanwezig kan zijn én een regel dat zijn habitat niet verstoord mag worden.
Het wordt dan de uitdagende opgave van voor de initiatiefnemer om binnen de verschillende gemeenten, provincies en waterschappen de verschillende inzichten uit verschillende subafdelingen tot een gedragen voorstel te smeden. Een voorstel dat daarna ook nog door verschillende procedures moet met inspraak, bezwaar en andere tijdrovende zaken.
“Aan het bevoegde gezaag”, schreef een oud-collega 25 jaar geleden ‘per ongeluk’ in een formele brief aan de provincie. Ambtenarenhumor. Altijd leuk.
Resultaat is dat je voor de ontwikkeling en bouw van een simpel drinkwaterpompstation inmiddels 20 jaar nodig hebt
Met elkaar tot een gedragen voorstel komen is in de praktijk een krachtenspel waar heel veel energie en geld in verloren gaat en ook niet altijd lukt. Veel goede en dure mensen zijn jaren bezig met naar links duwen om hun belang goed te dienen. Andere goede en dure mensen duwen vanuit hun belang naar rechts. Per saldo een energievernietigingsproces waar vele jaren werk en miljoenen euro’s in verdwijnen zonder dat we er echt plezier van hebben.
Resultaat is dat je voor de ontwikkeling en bouw van een simpel drinkwaterpompstation inmiddels 20 jaar nodig hebt. Bij elkaar zo langdurig dat het twijfelachtig wordt of we altijd genoeg drinkwater zullen hebben. Naar de maan ging vlugger.
Kan dat niet slimmer? Lastig, maar niet onmogelijk. Het is in principe natuurlijk goed dat alle belangen zorgvuldig worden gewogen. Toch zijn er wel praktische oplossingsrichtingen. In de Tweede Kamer is bijvoorbeeld het tijdsprobleem opgelost door spreektijd te beperken tot 2 minuten en 4 vragen. Dat dwingt tot focussen op hoofdpunten.
Iets soortgelijks kan misschien ook voor belangrijke infrastructurele projecten. Een soort Crisis en Herstelwet Plus. Procedures en zorgvuldige besluitvorming maximaal 2 jaar, 3 maanden tijd voor bezwaren en afhandeling en klaar. Goed om te proberen?
Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad
MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
Nee, ik wil geen transitie
De feiten en de waarheid
Hoe dan wel?
Voorbij het stofje van het jaar
Bestuurders en Ingenieurs
Leve Europa
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.